احمد بروغنی 
تحولات هفته های اخیر بازار خودرو به گونه ای شده که کارشناسان معتقدند هرچقدر خودرو از سوی خودروسازان تولید شود، برای آن مشتری وجود خواهد داشت و حتی با افزایش تولید و عرضه نیز آرامش به بازار بر نمی‌گردد.ماجرای افزایش قیمت خودرو بخصوص پس از تحریم‌های صنعت خودروسازی، افزایش قیمت مواد اولیه تولید و همچنین نوسان قیمت ارز تاثیر بسیار زیادی بر قیمت‌های تمام شده گذاشته است.
به گزارش خودرونویس، به اعتقاد کارشناسان، علت این موضوع علاوه بر تبدیل شدن خودرو به یک کالای سرمایه‌ای، ناشی از حجم زیاد سرمایه‌ها و نقدینگی سرگردان موجود در سطح جامعه است. نقدینگی که وارد هر بازاری که شود می‌تواند سمت و سوی معاملات را تغییر دهد.
در این میان البته رئیس انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان دمعتقد است که اگر موضوع را به درستی ریشه‌یابی نکنیم، به جواب صحیح نمی‌رسیم.
محمدرضا نجفی‌منش ، تاکید کرده که در موضوع یاد شده سه چرا و یک چگونه وجود دارد؛ اینکه چرا قیمت خودرو افسارگسیخته رو به بالا است؟ چرا اختلاف قیمت کارخانه و بازار وجود دارد؟ چرا شورای رقابت در قیمت‌گذاری‌ها دخالت می‌کند؟ و اینکه چگونه باید این مشکلات حل شود؟
وی افزود: شورای رقابت می‌خواهد خودروساز محصول خود را به قیمت بالا به مردم نفروشد، اما نتیجه کار آشفته شدن هر چه بیشتر بازار و اختلاف فاحش بین قیمت‌های درب کارخانه و بازار است.
نجفی‌منش یادآورشد: وقتی اختلاف قیمت وجود داشته باشد، همیشه انگیزه برای تقاضا هست، زیرا افراد به دنبال حفظ ارزش پول خود هستند، بر این اساس و برای حل مشکل و آرام کردن بازار خودرو باید اختلاف قیمت موجود را از بین ببریم.
وی اظهارداشت: برای رفع اختلاف قیمت موجود چند راهکار وجود دارد، باید قیمت را در حاشیه بازار تعیین کرد، یا در بورس کشف قیمت کرد یا به خودروسازان بسپاریم تا بر مبنای ارقام واقعی قطعات و تجهیزات را تعیین قیمت کنند.
رئیس انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان به دهه ۷۰ اشاره کرد که هر چند در آن زمان سالیانه تنها بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار دستگاه خودرو تولید می‌شد، اما آشفته بازاری را شاهد نبودیم، دلیل آن نیز تعیین قیمت‌ها در حاشیه بازار بود.
وی تاکیدکرد: بسیاری از کالاها از جمله خودرو و مواد اولیه مود نیاز خودروسازان و قطعه‌سازان از جمله فولاد، محصولات پتروشیمی، مس، آلومینیوم و غیره و حتی بسیاری هزینه‌ها ارتباطی با نرخ ارز ندارند، اما از آن تبعیت می‌کنند.
نجفی‌منش ادامه‌داد: از آنجایی که کنترل، تنظیم و رگولاتوری قیمت همه این کالاها دشوار است، بهترین راه در شرایط کنونی تعیین قیمت‌ها در حاشیه بازار است و به این ترتیب، هجوم کاذب به بازار تا اندازه زیادی کاهش می‌یابد.
وی بیان‌داشت: راهکار دیگر رهایی از آشفته بازار خودرو، افزایش تولید است. اگر قیمت‌ها درست شود، خودروساز مطالبه قطعه‌ساز را به موقع بپردازد و قطعه‌ساز نیز بتواند برای تهیه و تدارک مواد اولیه به موقع اقدام کرده و دستمزد کارگران را به موقع پرداخت کند، توان تولید تا سالیانه دو میلیون دستگاه نیز وجود دارد.
این مقام صنفی یادآوری‌کرد: در سال ۹۰ تا یک میلیون و ۶۵۰ هزار دستگاه خودرو نیز تولید شد، اما به زحمت به فروش می‌رفت و حتی برنامه‌های فروش اعتباری پیش‌بینی شد، این در حالی است که امروز تیراژ تولید به ارقامی به مراتب پایین‌تر رسیده است.
وی خاطرنشان‌کرد: پرداخت نشدن به موقع مطالبات، تامین نشدن ارز مورد نیاز و تعدیل نشدن به موقع قیمت‌های خودرو و قطعات، عوامل اصلی کاهش شمارگان تولید در سال‌های گذشته بوده که باید اصلاح شود.
قیمت‌گذاری دستوری، بزرگترین مشکل خودروسازی
در این زمینه، استاد گروه مهندسی خودروی دانشگاه علم و صنعت گفت: بزرگترین مشکل بازار خودرو قیمت‌گذاری دستوری است و در صورتی که اجازه آزادسازی قیمت‌ها داده شود، هجوم مشتریان برای خرید را شاهد نخواهیم بود.
امیرحسن کاکایی می‌گوید: اگر قیمت خودرو آزاد شود، این همه هجوم برای خرید خودرو را شاهد نخواهیم بود.
به گفته وی، اگر این هجوم ادامه‌دار باشد خودروسازان می‌توانند با تولید بیشتر، پول و درآمد بالاتری کسب کنند، در نتیجه سرمایه‌گذاری هایشان افزایش یافته و در درازمدت برای کشور ارزش‌آفرین خواهد بود.
این استاد دانشگاه معتقد است: اگر به جای بازار، بیشتر به فکر تولید بودیم، امروز بسیاری از مشکلات حل شده بود.
وی ادامه‌داد: اگر از تقاضای عجیب بازار برای تحرک تولید استفاده شود، ارزش آفرینی را به دنبال خواهد داشت، اما با شیوه کنونی که روی بازار متمرکز شده‌ایم، فقط دلال‌بازی توسعه پیدا خواهد کرد.
کاکایی تاکیدکرد: چنین تحرکی، نه تنها در راستای تولید و ایجاد ارزش نخواهد بود، بلکه ضعیف شدن اقتصاد را به همراه خواهد داشت که یکی از نتایج قطعی آن کاهش ارزش ریال است.
وی گفت: هر زمان که از چنین مسائلی صحبت به میان می‌آید، سیاست‌گذاران فقط یک سری موضوع خاص تکراری را بیان می‌کنند، در حالی که امروز باید پارادایم را عوض کنیم و به فرموده رهبر معظم انقلاب، در راستای رونق و جهش تولید حرکت کنیم.
استاد گروه مهندسی خودروی دانشگاه علم و صنعت خاطرنشان کرد: «تحقق جهش تولید در خودروسازی بدون آزادسازی قیمت‌ها امکان‌پذیر نیست، زیرا وقتی منابع واقعی نباشد فقط به تورم دامن زده می‌شود.»
وی به‌طور نمونه به تجدید ارزیابی دارایی‌های خودروسازان اشاره کرد و گفت: تجدید ارزیابی، ارزش‌آفرینی نیست، باید بپذیریم که منابع لازم را برای تقویت تولید در خودروسازی در اختیار نداریم و باید با در پیش گرفتن شیوه‌هایی به تحرک واقعی اقتصاد بپردازیم.
کاکایی خاطرنشان‌کرد: زیرساخت افزایش تولید در خودروسازی فراهم است و فقط با افزایش سرمایه‌گذاری می‌توان از ظرفیت‌های موجود استفاده کرد.
وی یادآورشد: علاوه بر آن، با آزادسازی و واقعی‌سازی قیمت‌ها، هجوم افراد برای خرید کاهش می‌یابد.
قیمت خودرو نیز نزولی شده
فعالان بازار می‌گویند دلیل اصلی این اتفاق ریزش نرخ‌ها در دو بازار ارز، طلا و سکه است.
آنها می‌گویند روند صعودی نرخ ارز پیش‌تر به‌عنوان محرک رشد قیمت خودرو قلمداد می‌شد حال که نرخ ارز کاهشی شده است این اتفاق به نوعی ترمز افزایش قیمت خودرو را کشیده و شاهد هستیم که قیمت خودرو نیز نزولی شده است. البته آن‌طور که دست‌اندرکاران بازار می‌گویند این کاهش نسبی قیمت‌ها نیز باعث نشد خریداران به بازار مراجعه کنند و همچنان شاهد رکود داد و ستد در بازار خودرو هستیم.
دست‌اندرکاران بازار می‌گویند اگر خودروسازان بتوانند نمودار تولید و به دنبال آن عرضه را طبق وعده‌های داده شده مدیران خودروساز صعودی کنند این اتفاق می‌تواند نمودار قیمت خودرو را بیش ازپیش کاهشی کند.فعالان بازار در پاسخ به این سوال که چرا برخی از خودروها کاهش قیمت را تجربه نکرده‌اند می‌گویند این مساله می‌تواند به دو دلیل اتفاق افتاده باشد.
دلیل اول به دیدگاه فروشندگان بر می‌گردد برخی از فروشندگان ریزش نرخ ارز را امری موقتی تحلیل می‌کنند. بر اساس این تحلیل آنها تصور می‌کنند که چندی بعد نرخ ارز دوباره در مسیر افزایشی قرار خواهد گرفت و قیمت خودرو بالا خواهد رفت، بنابراین در شرایط فعلی یا خودروی در اختیار خود را نمی‌فروشند یا اینکه تغییری در قیمت‌های خود نمی‌دهند. دلیل دومی که برای این موضوع ازسوی فعالان بازار عنوان می‌شود تقاضای بالا برای برخی از محصولات است. آنها می‌گویند برخی از محصولات در همین شرایط رکودی بازار نیز متقاضی خود را دارد اما عرضه این قبیل خودروها در بازار کم است، بنابراین به‌رغم افت نرخ ارز تغییری در قیمت آنها دیده نمی‌شود.
بررسی آمارهای منتشره سامانه کدال حاکی از تولید ۱۳۲ هزار و ۳۲۶ دستگاه خودرو از سوی گروه صنعتی ایران‌خودرو، ۱۱۷ هزار و ۸۱۸ دستگاه خودرو در گروه خودروسازی سایپا و ۳۷ هزار و ۱۰۰ دستگاه خودرو از سوی شرکت پارس‌خودرو از ابتدای امسال تا پایان تیرماه است.
دیدگاه شما چیست؟