زهرا صادقی 
قطعات خودرو به هنگام خراب شدن و معیوب شدن می توانند از خود صداهایی را ایجاد کنند که در این مواقع نیاز به بررسی صداهای ایجاد شده به منظور رفع عیب قطعه خاص احساس می شود. زیرا در صورت عدم تشخیص و پیگیری قطعه معیوب، می تواند در کارکرد و روند کاری دیگر قطعات نیز اختلال ایجاد کند که نهایتا نقص فنی خودرو پیامد این وضعیت است.
به گزارش خودرونویس، در این مقاله قصد بررسی علت ایجاد صدای سوپاپ به هنگام فشردن پدال گاز خودرو را داریم تا رانندگان گرامی از علت این پدیده آگاهی داشته باشند.
سوپاپ یک کلمه فرانسوی (Soupape) است. معنی دقیق آن دریچه است. یکی از قطعات موتور که روی سیلندر موتور قرار می‌گیرد و ورود هوا و خروج دود را کنترل می‌کند. البته در مواردی به دریچه‌های موجود در تلمبه‌های آب نیز اطلاق می‌گردد.
سوپاپها قطعه هایی هستند که برای باز و بسته شدن دارای نظم خاصی هستند. موتورهای احتراقی باید با سوزاندن سوخت در داخل سیلندر نیرو را برای حرکت خودرو تولید کنند. همه می دانیم که ماده سوختنی، اکسیژن و حرارت 3 پارامتر مورد نیاز عمل سوختن هستند. پس هر موتور برای سوختن باید اکسیژن را از محیط بیرون دریافت کند و سپس دود حاصل را خارج نماید.
تولید نیرو در موتور خودرو به این صورت است که گاز وارد شده باید به قدری متراکم شود و بعد از انفجار انرژی جنبشی ایجاد شده باعث حرکت پیستون ها شود و محیط این عملیات مشخص است که باید کاملا بسته باشد. پس سوپاپها بهترین وسیله برای این عمل هستند تا در زمان مناسب ارتباط با بیرون را قطع و وصل کنند.
انواع مختلف سوپاپ خودرو
انواع مختلفی از موتور ها وجود دارد که با توجه به تعداد سیلندر ها عملکرد متفاوتی دارند. جدای از مشخص کردن سوپاپ ها در موتور ها بر اساس عملکرد آن ها، انواع مختلفی از سوپاپ های موتور وجود دارد که بر اساس طرح و عناصر مورد استفاده وجود دارند. در ادامه با انواع مختلف سوپاپ خودرو آشنا خواهیم شد.
- سوپاپ ورودی (هوا)
- سوپاپ خروجی (دود)
- سوپاپ چرخشی
- سوپاپ خودرو های سدیمی
- سوپاپ پاپت
جنس سوپاپ خودرو
عملیات اصلی سوپاپ های موتور نیاز به تنش زیاد و دمای بسیار بالا دارد. برای مقاومت در برابر این تنش و دما، جنس سوپاپ موتور باید آن قابلیت ها را داشته باشند تا چنین بار های مکانیکی و حرارتی بالایی را از دینامیک موتور تحمل کنند.
سوپاپ های ورودی عمدتاً از فولاد کروم، نیکل یا تنگستن ساخته شده اند و سوپاپ های خروجی عمدتاً از فلزات مقاوم در برابر حرارت بالا مانند نیکروم، سیلیکون کروم یا آلیاژ های کبالت کروم ساخته شده اند.
خصوصیات یک سوپاپ خوب
1 – یک سوپاپ خوب باید بتواند حرارت زیاد را تحمل کند و هادی خوبی برای انتقال حرارت خود به بدنه سرسیلندر باشد.
2- حرارت زیاد نباید باعث سوختگی و ایجاد خوردگی در سوپاپ گردد .
3- در مقابل ضربات مقاوم باشد.
4- در مقابل سائیدگی مقاومت نماید.
علت صدای ناهنجار سوپاپ به هنگام گاز دادن
سفت بودن یا لقی سوپاپ ها
در تمام خودروهای چهار زمانه باز و بسته شدن دقیق سوپاپ ها اهمیت بسیاری دارد و تاثیر مفیدی بر روی بازده و کارکرد موتور بر جای می گذارد. دیرتر باز و بسته شدن سوپاپ ها به زیاد و کم بودن خلاصی سوپاپ بستگی دارد. اگر خلاصی سوپاپ زیاد باشد و یا به عبارتی سوپاپ دچار لقی باشد، هم کارکرد موتور را مختل می کند و هم سبب ایجاد سر و صدای اضافی از سوپاپ ها می شود. برعکس اگر میزان خلاصی سوپاپ ها کم باشد و به عبارتی سوپاپ ها سفت باشد، بخشی از فشار تولید شده در محفظه احتراق به بیرون منتقل می شود که هم سبب داغ شدن موتور به خصوص در سربالایی ها می شود و هم سبب ایجاد سروصدای اضافی از سوپاپ ها می شود.
کم بودن میزان روغن موتور
وظیفه روغن موتور، روغن کاری قطعات داخل موتور و نیز انتقال حرارت تولید شده درون محفظه و قطعات موتور به بدنه و مایع خنک کننده است. اگر در موقع رانندگی و گاز دادن، میزان روغن موتور کم باشد و نیز کیفیت آن پایین باشد، روانکاری سوپاپ ها دچار مشکل شده و صدایی شبیه تیک تاک ساعت ایجاد می شود. در این مواقع افزایش میزان روغن موتور و یا تعویض آن با روغن موتور با کیفیت و تازه سبب بهبود روانکاری سوپاپ ها و قطع شدن صدای اضافی از آن می شود.
سخن پایانی
دو علت ذکر شده مهم ترین علل ایجاد صدای اضافی از سوپاپ ها به هنگام فشردن پدال گاز در رانندگی است. سوپاپ ها وظیفه کنترل ورود و خروج سوخت، هوا و دود را در درون پیشرانه خودرو بر عهده دارند. اگر به هنگام رانندگی صدای اضافی از این قطعات شنیده شود، باید نسبت به رفع عیب آن اقدام کرد تا از وارد آمدن نقص فنی به دیگر قطعات موتور خودرو و به بار آمدن هزینه های بسیار جلوگیری به عمل آید.
سلام ماشینم دود زیاد میکندروغن چند روز پیش عوض کردم ولی یک روغن دیگه ریختم حالا دود میکنه وصدای سود از موتور در میاد علت از چیست
سلام، اگر دود آبی رنگ از اگزوز خارج میشه نشانه روغن سوزی هست، اگر تا قبل از تعویض روغن خودرو روغن سوزی نداشت، حتما روغن تقلبی هست، ولی اگر از قبل هم روغن سوزی داشته خودروی شما و دود آبی خارج میشده نشانه روغن سوزی بوده و باید موتور تعمیر شود
سلام من متور کامل تعمیر کردم ولی صدای سوپاپش خیلی میاد موقع شتاب گری صدای زادی از سوپاپ میاد علتشو میدونین
سلام صدای سوپاپ چندین علت داره که میتونه به دلیل سرسیلندر، میل سوپاپ، تنظیم نبودن تایم موتور یا تنظیم نبودن خود سوپاپ ها باشه؛ باید مکانیک تشخیص بده که کدام مورد هست
منم همین مشکلودارم