دستاوردهای مهم عرضه خودرو در بورس کالا

به گزارش خودرونویس، عرضه خودرو در بورس کالا دستاوردهای زیادی نه تنها برای خودروسازان، بلکه برای مشتریان داشته و عملا مصرف کننده واقعی به مراتب ساده تر قادر به خرید خودرو بوده و دیگر ورود به بورس کالا و خرید خودرو از بورس برای دلالان منطقی نیست. قیمت گذاری دستوری نه تنها ضرر و زیان زیادی به خودروسازان دولتی وارد کرد که دلیل آن عرضه خودرو به مراتب پایینتر از بهای تمام شده آن بود. دلالان هم که خبر داشتند این قیمت واقعی خودرو نیست، با هر شیوه ای نسبت به خرید خودرو اقدام کردند و عملا تقاضای کاذبی در بازار خودرو ایجاد شده بود. اصلا این حجم از تقاضا برای خرید خودرو در بهترین سالهای بازار خودرو هم وجود نداشت و در چنین شرایطی مصرف کننده واقعی شانس بسیار کمی برای خرید خودرو دارد. بدین ترتیب تنها راه مصرف کننده برای خرید خودرو مراجعه به بازار و افتادن در تله دلالان بود.

نهادهای دولتی که از قیمت گذاری دستوری خودرو منصرف نمی شدند، به همین دلیل بارها به دنبال راهکاری مختلفی برای فروش خودرو بودند که از جمله آنها می توان به قرعه کشی و سامانه یکپارچه خودرو اشاره کرد که همگی مبتنی بر قرعه کشی بودند و عملا شانس برنده شدن در چنین رقابتی برای مشتری بسیار کم بود. در چنین روشی، فروش خودرو به هیچ عنوان شفاف نبود و مشتریان واقعی همواره نسبت به فروش خودرو به روش قرعه کشی اعتراض داشتند. هرچند نهادهای نظارتی مدعی هستند که در روش فروش به صورت قرعه کشی فساد و تقلب ممکن نیست، اما بارها اثبات شده که نمی توان چندان اعتمادی به فروش خودرو به روش قرعه کشی کرد و دلالان برای اینکه سود زیاد ناشی از اختلاف قیمت بین کارخانه و بازار را به جیب بزنند، به هر روشی از جمله خرید کد ملی و … چنگ می زنند.

از مدتی پیش عرضه خودرو در بورس کالا توسط خودروسازان و بسیاری از کارشناسان بازار خودرو مطرح شد. بارها اعلام شده بود که عرضه خودرو در بورس کالا چه برای خودروهایی که نرخ آنها با قیمت گذاری دستوری مشخص می شود و چه برای دیگر خودروها که صرفا به صورت قرعه کشی به بازار عرضه می شدند، چه مزایا و دستاوردهایی دارد. سرانجام وزارت صمت نسبت به عرضه خودرو در بورس کالا چراغ سبز نشان داد و قطره چکانی فروش خودرو در بورس کالا آغاز شد تا نتایج آن مشخص شود. با ورود خودرو به بورس کالا، مزایای این اقدام مشخص شد. از جمله مزیت های عرضه خودرو در بورس باید به شفاف سازی فرآیند فروش خودرو، تعیین قیمت تعادلی و برطرف شدن تقاضای کاذب، دسترسی به مراتب ساده تر مصرف کننده واقعی برای خرید خودرو و حمایت از خودروساز اشاره کرد.

غیر از بورس کالا، اگر به هر روش دیگری آن هم در چنین شرایطی که خودرو یک کالای سرمایه ای بوده عرضه می شد، بی شک با افزایش قیمت خودرو در کارخانه قیمت بازار هم توسط دلالان بیشتر می شد. چراکه اساسا روش فروش خودرو هم دستوری بود و هم قیمت گذاری و هم نحوه فروش به خودروساز دیکته می شد. به همین دلیل باید روشی برای عرضه خودرو تدوین می شد که ضمن شفاف سازی معاملات، دست دلالان از بازار خودرو کوتاه شود. کلید حل همه این مشکلات فروش خودرو در بورس کالا بود. بخش عمده ای از تقاضای خرید خودرو در قرعه کشی ها، تقاضای کاذب بود. حال که خودرو در بورس کالا عرضه شده، شاهد کاهش 80 درصدی تقاضا برای خرید خودروهای موجود در بورس هستیم و این نشان دهنده به تعادل رسیدن عرضه و تقاضاست. به عبارت دیگر تنها 20 درصد از تقاضاهایی که برای خرید خودرو ثبت می شد واقعی بود و بورس کالا ساز و کاری را فراهم کرد که تنها افرادی که واقعا متقاضی خرید خودرو هستند به میدان وارد شوند.

دلیل کنار رفتن دلالان از رقابت برای خرید خودرو، تعیین قیمت تعادلی در بورس کالاست. به عبارت دیگر خرید خودرو از بورس کالا تنها برای مصرف کننده به صرفه بوده و سود آن و اختلاف قیمت آن با بازار دیگر به حدی نیست که دلالان دندان طمع برای آن تیز کنند. تعیین قیمت تعادلی در بورس باعث می شود که خودرو به قیمت واقعی به بازار عرضه شود و همین موضوع جلوی ضرر و زیان خودروسازان را گرفته و یقینا زمانی که خودروساز به ازای فروش و تولید هر دستگاه خودرو ضرر نکند، تیراژ تولید نیز افزایش می یابد و حجم اقتصاد کشور نیز رشد می کند. در واقع عرضه خودرو در بورس کالا تنها راه نجات صنعت خودروسازی ایران برای برون رفت از بحران بوده و باعث می شود خودروساز قادر به رشد تیراژ باشد.

البته هنوز تمامی محصولات خودروسازانی مانند ایران خودرو و سایپا و بسیاری دیگر از خودروها که تقاضا برای خرید آنها بالاست وارد بورس کالا نشده اند. با توجه به دستاوردی که عرضه خودرو در بورس کالا داشته، لازم است که هرچه سریع تر تمهیدات لازم برای عرضه سایر محصولاتی که هنوز با روش قرعه کشی به بازار عرضه می شوند، صورت بگیرد تا هم جلوی ضرر و زیان خودروساز گرفته شود، هم دست دلالان از بازار خودرو کوتاه شود و هم اینکه خودرو به دست مصرف کننده واقعی برسد.