فهرست استانداردهای 85 گانه خودرویی کامل نشده 120 موردی شد!

یکی از بزرگ‌ترین مشکلات خودروسازان داخلی در سال‌های اخیر، رعایت استانداردهای 85 گانه خودرویی بود. نکته جالب اینکه معاون تدوین و ترویج سازمان استاندارد اخیراً از تدوین استاندارد 120گانه خودرویی خبر داده است.

به گزارش خودرونویس، از سال 1396 رعایت استانداردهای 85 گانه خودرویی برای تمامی خودروهای داخلی و وارداتی در ایران اجباری شده است. این استانداردها که شامل مجموعه‌ای از الزامات فنی و ایمنی برای خودروها هستند، با هدف ارتقای موارد مذکور و در نهایت، کاهش تصادفات و تلفات جانی در جاده‌ها تدوین شده‌اند.

استانداردهای 85 گانه خودرویی در ابتدا برای خودروهای وارداتی به طور کامل اعمال شد؛ اما به خودروسازان داخلی مهلت چند ساله‌ای دادند تا بتوانند خود را با این استانداردها تطبیق دهند. این مهلت به منظور حمایت از صنعت خودرو داخلی و جلوگیری از توقف ناگهانی تولید برخی از محصولات بود.

استانداردهای خودرویی در ایران طی سه مرحله انجام گرفته است. مرحله اول از انتهای سال 1396 و با رعایت استانداردهای 52گانه آغاز شد. با گذشت دو سال، تعداد این استانداردها به 63 ارتقاء یافت و در نهایت از دی ماه سال 1399 رعایت استاندارد 85گانه برای تمامی خودروهای داخلی و مونتاژی ضروری شد.

هفته گذشته پرویز درویش، معاون تدوین و ترویج استاندارد سازمان ملی استاندارد، در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما اعلام کرد: استاندارد‌های مجموعه خودرو در گذشته 85گانه بود که اکنون 120 نوع استاندارد تدوین شده است؛ اما برای اجرای آنها در شرکت‌های خودروسازی باید شرایط لازم و زیرساخت‌ها آماده شوند، زیرا بسیاری از آنها امکانات رفاهی هستند و باید در بن‌سازه‌ها و خودرو‌های جدید اجرا شوند.

او ادامه داد: در گذشته تنها قطعات مصرفی خودرو نظیر تیغه برف‌پاک‌کن، لنت ترمز یا لامپ مشمول استاندارد‌های اجباری بودند، اما اکنون بنا شده است که برای هزار قطعه شامل مجموعه‌هایی نظیر بدنه یا ترمز، استاندارد اجباری ابلاغ شود.

افزایش استاندارد خودرو بدون درنظر گرفتن شرایط

دو خودروساز بزرگ کشور (ایران خودرو و سایپا) با اتکا به حجم بالای فروش خود، می‌توانند نقشی کلیدی در ارتقای ایمنی و کیفیت خودروها ایفا کنند. استانداردسازی خودروهای داخلی، فواید متعددی برای کشور به ارمغان می‌آورد. برای مثال رعایت استانداردهای ایمنی و استفاده از فناوری‌های نوین در ساخت خودروها، ضمن کاهش خطر تصادفات و تلفات جانی می‌تواند به طور قابل توجهی مصرف سوخت و آلایندگی هوا را کاهش دهد.

با وجود مزایای متعددی که استانداردسازی خودروها به همراه دارد، تحقق این امر نیازمند ایجاد زیرساخت‌های مناسب است. در حال حاضر، وضعیت بسیاری از جاده‌های بین‌شهری کشور مطلوب نیست و در برخی از بزرگراه‌ها، مسیرهای غیراستاندارد و آسفالت فرسوده، عامل تصادفات رانندگی هستند. این امر نشان می‌دهد که استاندارد بودن خودروها جهت کاهش تصادفات رانندگی به تنهایی کافی نیست و باید در کنار آن، به وضعیت جاده‌ها نیز توجه ویژه‌ای شود.

در حالی که مسئولان داخلی مدعی کیفیت مطلوب بنزین در جایگاه‌های سوخت کشور هستند، شواهد حاکی از آن است که در بسیاری از شهرها به جز کلانشهرها، از بنزین یورو 4 و یورو 5 استفاده نمی‌شود. این موضوع به طور قابل توجهی باعث افزایش استهلاک و آلایندگی خودروهای یورو 5 و یورو 6 جدید می‌شود که با استانداردهای روز دنیا مطابقت دارند.

یکی دیگر از چالش‌های پیش‌روی استانداردسازی خودروها در ایران، انحصار بازار خودرو است. در این شرایط، خودروسازان داخلی در فضایی رقابتی فعالیت نمی‌کنند و انگیزه کافی برای ارتقای کیفیت محصولات خود و تطبیق آنها با استانداردهای جهانی را ندارند.

البته همین انحصار بازار باعث می‌شود که دولت به صورت دستوری اقدام به قیمت‌گذاری خودروهای تولیدی و مونتاژی کند. در این شرایط، خودروسازان حق تعیین قیمت محصولات خود را ندارند و مجبور به فروش محصولات خود با قیمتی پایین‌تر از قیمت واقعی هستند. این موضوع باعث می‌شود که آنها سود کافی برای سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و ارتقای کیفیت محصولات خود نداشته باشند.

همین یک ماهه گذشته نیز مشاهده شد که پژو پارس، به عنوان یکی از پرمتقاضی‌ترین خودروی داخلی، به دلیل پاس نکردن استانداردهای 85 گانه خودرویی قادر به ادامه تولید نبود و این موضوع خریداران را با معضلات بسیاری روبه‌رو کرد. از نظر بسیاری از خریداران، پاس کردن استاندارد 85 گانه برای پژو پارس ثبت‌نامی، هیچ اهمیتی نداشت و تنها خواسته‌ آنها تحویل خودرو بود.

در نهایت نیز مشاهده شد که سازمان استاندارد از موضع خود کوتاه آمد و اکنون از ادامه تولید پژوپارس در سال جدید با افزایش 150 میلیون تومانی نرخ درب کارخانه خبر می‌دهند.

افزایش قیمت تمام شده، ماحصل ارتقاء استاندارد خودرویی

در حال حاضر، بازار خودرو ایران به طور کامل در اختیار دو شرکت بزرگ دولتی است و این دو شرکت حدود 80 درصد از سهم فروش سالانه خودرو را به خود اختصاص داده‌اند. این انحصار، مانع اصلی ارتقای استاندارد خودروها در ایران است. در شرایطی که رقابت در بازار وجود ندارد، خودروسازان داخلی انگیزه کافی برای ارتقای کیفیت محصولات خود و تطبیق آنها با استانداردهای روز دنیا را ندارند.

علاوه بر این، بسیاری از مردم در ایران توان مالی کافی برای خرید خودروهای صفر کیلومتر، حتی با وجود کیفیت پایین و قیمت‌های نسبتا ارزان آنها را ندارند. این موضوع نشان می‌دهد که اگر استاندارد خودروها ارتقاء یابد، قیمت تمام شده خودروها برای کارخانه باز هم افزایش خواهد یافت و در نهایت، تقاضا به میزان چشم‌گیری کاهشی می‌شود.

حتی در صورتی که مشکلات مربوط به سمت تقاضا برطرف شود، در وضعیتی که خودروسازان داخلی کشور با زیان هنگفت چند صد هزار میلیارد تومانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، نمی‌توان انتظار ارتقاء استاندارد و ثبات قیمت خودرو را داشت.