سیستم فرمان در واقع وظیفه هدایت خودرو را برعهده دارد. چنانچه این سیستم دچار هر گونه اشکال و ایراد شود هدایت خودرو هم طبیعتا با مشکل مواجه می شود. رانندگان در حین رانندگی دائما با فرمان سروکار دارند و اگر عملکرد آن صحیح باشد می تواند هدایت مناسب خودرو و هم چنین حس امنیت را نیز به همراه داشته باشد. سیستم فرمان ممکن است دچار برخی از ایرادات و خرابی ها شود که هدایت خودرو را برای رانندگان دچار مشکل کند. یکی از این ایرادات سفت شدن فرمان هیدرولیک است. به گونه ای که یکی از بدترین حالت ها برای یک رانندگی ایمن و راحت به شمار می رود.
به گزارش خودرونویس، در این مقاله قصد آن را داریم تا علل سفت شدن فرمان هیدرولیک را مورد بررسی قرار دهیم.
فرمان هیدرولیک چگونه کار می کند؟
عملکرد سیستم فرمان هیدرولیک به این صورت است که با گردش فرمان و کمک دنده پنیون میل، دنده حرکت می کند و پیستونی که به میل دنده اتصال دارد با استفاده از روغن پر فشار هیدرولیک حرکت میل دنده را هموار می کند. فشار لازم برای حرکت پیستون از طریق پمپ هیدرولیک تامین می شود. سیستم فرمان هیدرولیک از اجزای زیر تشکیل یافته است: پمپ هیدرولیک، شیر هیدرولیک، روغن هیدرولیک، تسمه هیدرولیک، جک دو طرفه هیدرولیک، شلنگ ها و لوله های روغن هیدرولیک، مخزن هیدرولیک
تاریخچه فرمان هیدرولیک خودرو
اختراع فرمان هیدرولیک به سال 1876 میلادی بازمی گردد! اما این سیستم تا سال 1926 اجرایی نشد. در سال 1926 مهندسی آمریکایی به نام فرانسیس دیویس ایده فرمان های هیدرولیک را در ماشین خود به اجرا گذاشت.
او با ماشینی که بر روی آن فرمان هیدرولیک نصب کرده بود، ظرف 12 روز از نیویورک به لس آنجلس رفت. اما متاسفانه تا قبل از جنگ جهانی دوم کسی به فکر تجاری کردن این اختراع نبود.
در جنگ جهانی دوم نیاز به خودروهایی با فرمان روان برای جابجا کردن افراد و سلاح ها به شدت بالا گرفت. در این هنگام بود که مزایای فرمان های هیدرولیکی نظر همه را به خود جلب کرد. در نتیجه تا اواخر سال 1945 میلادی حدود 10000 خودروی نظامی به سیستم هیدرولیک مجهز شده بودند.
تنظیم نبودن باد لاستیک ها
از جمله علل ساده ای که باعث سفت شدن فرمان هیدرولیک می شود تنطیم نبودن باد لاستیک هاست. در شرایطی که میزان باد لاستیک ها کم شود اصطکاک لاستیک ها با سطح زمین بیشتر می شود که پیامد آن صرف نیروی بیشتر برای غلتیدن لاستیک ها روی جاده است. از این رو توصیه می شود که در وهله نخست میزان باد لاستیک ها را کنترل کنید و در صورت کم باد بودن، آن ها را باد بزنید.
ایراد تسمه هیدرولیک
علت دیگر سفت شدن فرمان هیدرولیک مربوط به ایراد داشتن تسمه هیدرولیک است. وظیفه تسمه هیدرولیک انتقال نیروی لازم از موتور به پمپ هیدرولیک است. چنانچه تسمه هیدرولیک دچار ایراداتی از جمله فرسودگی، شل شدن و پارگی شده باشد فرمان خودرو سفت شده و چرخش آن به سختی انجام می شود. از این رو با دیدن فرسودگی، پارگی، ترک، ساییدگی و نیز شل شدن تسمه هیدرولیک، سریعا نسبت به تعویض آن اقدام کنید.
کم شدن روغن هیدرولیک
چنانچه میزان روغن هیدرولیک کم شود فشار در سیستم فرمان هم کاسته خواهد شد که پیامد آن سفتی و گردش سخت فرمان می شود. علاوه بر این به سایر قطعات سیستم فرمان هیدرولیک نیز آسیب وارد خواهد شد. نشانه اصلی کم شدن میزان روغن هیدرولیک ایجاد صدایی همانند جیغ در موقع چرخاندن فرمان است.
هوا داشتن سیستم فرمان هیدرولیک
چنانچه درون سیستم فرمان هیدرولیک هوا وجود داشته باشد فرمان به سختی به یک طرف خواهد چرخید. برای رفع این مشکل باید سیستم فرمان هواگیری شود که البته باید یک تعمیرکار ماهر و مجرب این کار را انجام دهد. حتی در در صورت نیاز باید روغن هیدرولیک تعویض شود.
از کار افتادن پمپ فرمان
ایجاد میزان زیاد فشار به منظور چرخاندن راحت فرمان با استفاده از پمپ سیستم فرمان هیدرولیک امکان پذیر است. با خرابی و از کار افتادن پمپ فرمان، چرخاندن رل فرمان به سختی انجام می شود. هر چند در این حالت فرمان تا حدی می تواند بچرخد و به کاملا از کار نمی افتد. به طور کلی هر چه وزن خودرو بیشتر باشد چرخاندن فرمان آن هم به سختی انجام می شود.
فاسد شدن روغن هیدرولیک فرمان
روغن هیدرولیک هم همانند روغن های دیگر مورد استفاده در خودرو، با گذشت زمان و در اثر مصرف مداوم دچار فساد و غلیظ شدن می شود. چنانچه تعویض روغن هیدرولیک مطابق دستورالعمل شرکت سازنده خودرو انجام نشود این روغن در اثر گذشت زمان خراب و فاسد می شود. فاسد و غلیظ شدن روغن هیدرولیک می تواند علت سفت شدن فرمان شود. از این رو باید فورا پمپ روغن هیدرولیک پاک سازی و شستشو شده و پس از آن روغن تعویض شود.
آسیب دیدگی قطعه مارپیچ درون جعبه فرمان
وظیفه هدایت و کنترل خودرو با جعبه فرمان است. درون جعبه فرمان قطعه ای مارپیچ وجود دارد که در صورت آسیب دیدن می تواند علت سفت شدن فرمان هیدرولیک شود. یکی از علائم ایراد داشتن جعبه فرمان به هنگام سرد بودن خودرو است که در این حالت فرمان سفت می شود. ولی زمانی که موتور گرم می شود چرخش فرمان به راحتی انجام می شود. به طور معمول در جعبه فرمان هایی که تعمیر می شود امکان دارد فرمان هم سفت شود.
آسیب دیدگی و خرابی جک دو طرفه هیدرولیک
چنانچه جک دو طرفه هیدرولیک آسیب ببیند و یا خراب شود باعث سفت شدن چرخش فرمان هیدرولیک خواهد شد.
راهکار نرم کردن فرمان پراید
در درجه اول باید این نکته را در نظر داشته باشید سیستمهای فرمان فاقد نیروی کمکی (هیدرولیک یا برقی) بهطور عمومی برای به حرکت در آوردن نیاز به اعمال نیروی بیشتری از جانب راننده دارند و بهطور معمول نمیتوان انتظار داشت این سیستمها بهآسانی فرمانهای مجهز به سیستمهای کمکی عمل کنند.
اما در مورد خودروی شما در درجه اول رسیدگی دورهای به اجزای مختلف جلوبندی میتواند تا حدود زیادی مشکل شما را حل کند. متأسفانه پراید جزو خودروهایی است که سیستم جلوبندی آن تا حدود زیادی در مقابل ضربات ناشی از خیابانهای کشورمان آسیبپذیر است و به همین دلیل بهمرور فرمان خودرو نیز اندکی سفتتر از قبل میشود.
در کنار این، با توجه به اینکه سایپا چند سالی است سیستم کمکی هیدرولیک را بر روی فرمان پراید نصب میکند، میتوانید بهراحتی فرمان خودرو را به کمک هیدرولیک مجهز کنید. این کار هزینه چندانی در برندارد و خوشبختانه قطعات موردنیاز بهوفور در بازار یافت میشود ضمن آنکه تعمیرکاران آشنایی کاملی با تغییرات موردنیاز برای نصب فرمان هیدرولیک دارند.
بهعنوان یک راهحل کمهزینهتر نیز میتوانید با نصب بلبرینگ بر روی سرکمکهای جلو تا حدودی مشکل خود را برطرف کنید. این کار هزینه بسیار کمتری نسبت به نصب سیستم هیدرولیک دارد و تا حد بسیار زیادی موجب نرمتر شدن فرمان خودرو میشود تا جایی که در زمان حرکت با سرعت پایین در ترافیک شهری تفاوت میان دو سیستم چندان مشهود نیست، هرچند در زمان حرکت دادن فرمان در حالت سکون کامل، فرمان هیدرولیک نرمتر عمل میکند با این وجود با توجه به هزینه بسیار کمتر نصب بلبرینگها، این گزینه را هم میتوانید مدنظر قرار دهید.
بهترین روغن هیدرولیک فرمان ۲۰۶ و روغن هیدرولیک فرمان پژو ۴۰۵
هر خودرویی بسته به ساختاری که دارد باید از نوع خاصی از روغن هیدرولیک فرمان برای آن استفاده کرد. برای مثال روغن هیدرولیک فرمان ۲۰۶ و روغن هیدرولیک فرمان پژو ۴۰۵ با روغنی که برای خودروهای خارجی استفاده میشود متفاوت است. زیرا خودروهای ایرانی دارای فرمان سفتتری هستند و روغنی که برای آنها استفاده میشود هم متفاوت است.
بهترین روغن هیدرولیک فرمان ۲۰۶، پژو ۴۰۵ و سایر خودروهای ایران خودرو و سایپا هم بهتر است از نوع روغن هیدرولیک فرمان VG 46 از برند کاسپین، توتال، بهران و … است.
چگونه روغن هیدرولیک فرمان خودرو را چک کنیم؟
برای اینکه وضعیت روغن هیدرولیک فرمان خودرو را چک کنید، میتوانید ظرف روغن را مشاهده کنید. اگر ظرف روغن هیدرولیک بدنهای شفاف دارد که کار شما آسان است. هم رنگ روغن را میتوانید ببینید و هم حجم روغن هیدرولیک را.
روش دیگر هم بررسی روغن هیدرولیک فرمان، از طریق گیج نصب شده روی درپوش ظرف روغن است. درپوش روغن را باز کرده و انتهای گیج را به دستمال بکشید. رنگ روغن باید شفاف و به رنگ کهربا باشد.
کلام آخر
در این مقاله کوشش کردیم تا علل سفت شدن فرمان هیدرولیک را مورد بررسی قرار دهیم. دانستن این علل برای رانندگان تمام خودروهایی که فرمان آن ها هیدرولیک است، به نوعی ضرورت دارد. درک این علل کمک می کند تا رانندگان اقدام لازم را به منظور جلوگیری از پدیده سفت شدن فرمان به کار گیرند. زیرا سفت شدن فرمان علاوه بر این که باعث فشار به قطعات جلوبندی خودرو می شود باعث هدایت دشوار خودرو شده که منجر به سوانح و حوادث جبران ناپذیر هم می شود.
دیدگاه شما چیست؟