یک بام و دو هوای دولت در آزادسازی واردات خودروهای کارکرده

آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده روز گذشته برای بار چندم به تصویب دولت رسید، اما آیا واقعا عملی خواهد شد؟

به گزارش خودرونویس، واردات خودرو در ایران از قدیم‌الایام تا به حال، پستی و بلندی‌های بسیاری را پشت سر گذاشته است. تقریباً می‌توان گفت در اولین محدودیت ارزی، اولین کالایی که دولت از واردات آن جلوگیری می‌کرد، خودرو بود و این موضوع تا به حال ادامه دارد.

از 2.5 سال گذشته که واردات خودرو به نوعی آزاد شده، بحث واردات خودروهای کارکرده نیز در کنار خودروهای صفر کیلومتر مطرح می‌شود، اما به دلایلی تا کنون حتی یک خودروی سواری کارکرده نیز وارد کشور نشده است.

سابقه طولانی تصویب آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده!

جالب اینجاست که از سال گذشته تا کنون، دولت سیزدهم به دفعات از تصویب قریب‌الوقوع آیین‌نامه واردات این خودروها سخن می‌گفت و حتی در آخرین روزهای فعالیت خود، این آیین‌نامه را تصویب و به مرحله ابلاغ رساند. اما روز گذشته پس از گذشت بیش از سه ماه فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت چهاردهم از تصویب دوباره آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده خبر داد!

مهاجرانی پس از پایان جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران گفت: آیین‌نامه اجرایی موضوع واردات خودروهای سواری نو و کارکرده با عمر کمتر از پنج سال، برقی و هیبریدی که توسط وزارت صمت پیشنهاد شده بود به تصویب رسید. منافع حاصل از حقوق ورودی این خودروها قرار است صرف توسعه زیرساخت‌های آن و تسهیلات و مشوق‌های خرید این نوع خودروها در داخل کشور شود.

اما چه لزومی دارد که آیین‌نامه واردات این خودروها، بارها و بارها تصویب شود؟ به نوعی دلیل این یک بام و دو هوای دولت در واردات خودروهای کارکرده چه عاملی می‌تواند باشد؟

مافیای صنعت خودروسازی یا نبود ارز، بهانه چیست؟

با توجه به کش‌وقوس‌های فراوانی که طی این 2.5 سال در مورد واردات خودروهای دست دوم صورت گرفته است، مافیای صنعت خودروسازی یا محدودیت منابع ارزی، بارها و بارها به عنوان عوامل اصلی تصویب نشدن واردات این خودروها معرفی شده‌اند.

احتمال وجود مافیا در صنعت خودروسازی با ورود خودروهای صفرکیلومتر خارجی اقتصادی و همچنین قیمت‌گذاری‌های دستوری دولت، تا حدودی بسیار پایین است. در مورد موضوع دوم نیز بهتر است قضیه را از زاویه دیگری مشاهده کرد.

حدود دو سال پیش، واردات گوشی‌های اپل به بهانه لوکس بودن و همچنین محدودیت منابع ارزی دولت ممنوع شد. با ممنوعیت واردات، انتظار می‎‌رفت که مشکلات ارزی دولت برطرف شده و از سوی دیگر، گوشی‌های آیفون در بازار ایران به کلی نایاب شوند. این در حالی است تخصیص ارز برای واردات گوشی‌های گران‌قیمت دیگر برندها همچون سامسونگ و شیائومی، به قوت خود ادامه یافت و علاوه‌بر آن، گوشی‌های قاچاق اپل در بازار به وفور پیدا می‌شوند. بنابراین نمی‌توان کمبود ارز را دلیل خوبی برای وارد نشدن خودروهای کارکرده معرفی کرد.

واردات خودروهای کارکرده، تیر دیگری بر پیکره صنعت خودروسازی

امروزه تقریباً کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که از صنعت خودروسازی ایران رضایت داشته باشد. این صنعت در طول بیش از چهار دهه حمایت‌های بی‌حد و اندازه دولتی به یکی از منفعل‌ترین صنایع کشور تبدیل شده است که محصولات ناایمن و کم‌کیفیتی را به تولید می‌رسانند. اما اکنون که این صنعت دوباره جان گرفته و در حال تلاش برای عرضه محصولات باکیفیت‌تر است، آیا واردات خودروهای کارکرده می‌تواند تصمیم درستی باشد؟

با توجه به اینکه خودرو در کشورهای دیگر به عنوان یک کالای مصرفی محسوب می‌شود، بنابراین نمونه‌های کارکرده آن، قیمت به مراتب پایین‌تری نسبت به خودروهای صفر کیلومتر در این کشورها دارد. همچنین باتوجه به اینکه کشورهای منطقه، صنعت خودروسازی چندانی ندارند، مجبور به واردات آن با پایین‌ترین تعرفه‌های دولتی هستند و متوسط قیمت خودروهای خارجی در بازار این کشورها، بسیار پایین‌تر از بازار ایران است. این یعنی خودروی کارکرده خارجی با قیمت بسیار ارزان وارد بازاری می‌شود که صاحب صنعت خودروسازی بوده و دولت با دست خود، تیر دیگری بر پیکره نیمه‌جان صنعت خودروسازی ایران خواهد زد.

اگر قصد دولت، بهبود کیفی خودروهای داخلی و رشد این صنعت باشد، واردات خودروهای صفر کیلومتر در مقیاس گسترده‌تر می‌تواند یکی از بهترین مشوق‌ها برای افزایش رقابت‌پذیری خودروسازان داخلی باشد.

ضمن اینکه در کنار تضعیف صنعت خودروسازی باید مشکلات دیگری از جمله نیاز بیشتر به قطعات یدکی و مصرفی که خودروهای کارکرده خارجی در بازار ایران ایجاد خواهند کرد نیز مورد بررسی قرار بگیرد. معمولاً خودروهای صفر کیلومتر، بسیار دیرتر از خودروهای کارکرده به لوازم یدکی نیاز پیدا می‌کنند.

در نهایت اصلی‌ترین معضل واردات خودروهای کارکرده نیز نحوه بازرسی این محصولات و اخذ تأییدیه از سمت سازمان استاندارد خواهد بود. با توجه به اینکه خودروهای صفر کیلومتر، اغلب در شرایط یکسانی هستند، سازمان استاندارد و نهادهای مربوطه، تنها چند دستگاه از این خودروها را به عنوان نمونه تست و بررسی می‌کند، اما خودروهای کارکرده، بسته به نوع استفاده مصرف‌کننده از آنها، هر یک در شرایط مختلفی هستند که باید جزء به جزء بررسی شوند تا از استاندارد بودن آنها اطمینان حاصل شود.