فرحان پورسلیم 
آمار فروش خودروهای برقی در جهان، حاکی از آن است که بیش از هشت برابر رشد فروش، تنها در عرض پنج سال رخ داده است. با توجه به رشد عجیب این خودروها، آیا مسیر جهان به سمت جهنم باتری‌ها می‌رود؟
آمار فروش خودروهای برقی در جهان، حاکی از آن است که بیش از هشت برابر رشد فروش، تنها در عرض پنج سال رخ داده است. با توجه به رشد عجیب این خودروها، آیا مسیر جهان به سمت جهنم باتری‌ها می‌رود؟
به گزارش خودرونویس، در کمتر از یک دهه، خودروهای برقی از حاشیه بازار به مرکز توجه صنعت خودروسازی جهان رسیده‌اند. آنچه زمانی یک تکنولوژی لوکس و پرریسک به‌نظر می‌رسید، امروزه به یکی از اصلی‌ترین جریان‌های تحول در حمل‌ونقل شهری بدل شده است. افزایش چشمگیر فروش خودروهای برقی، ورود بازیگران جدید و رقابت سنگین میان خودروسازان قدیمی و نوپا، تنها بخشی از این تغییر عظیم است. اما این مسیر سبز، بدون چالش نیست. درحالی‌که میلیاردها باتری لیتیومی راهی جاده‌ها می‌شوند، نگرانی‌ها از سرنوشت این باتری‌ها و ظرفیت بازیافت آن‌ها در حال پررنگ شدن است.
گزارش جدیدی که وب‌سایت آماری Statista منتشر کرده، نشان می‌دهد فروش جهانی خودروهای برقی به سرعت در حال افزایش است که می‌تواند زنگ خطری برای بازیافت باتری این خودرو در چند سال آینده باشد.
فروش خودروهای برقی به بیش از 17 میلیون دستگاه رسید!
با توجه به آمار منتشره در تصویر زیر، می‌توان مشاهده کرد که فروش خودروهای برقی و پلاگین هیبریدی در سال 2024 با رشد 26 درصدی به 17.3 میلیون دستگاه رسید. این در حالی است که آمار فوق در پنج سال گذشته، یعنی 2019 تنها 2.1 میلیون دستگاه بود که حاکی از رشد 823 درصدی در عرض پنج سال است.
این رشد بیش از 800 درصدی در مدت زمان کوتاه، اگرچه موجب کاهش آلودگی هوا و کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی می‌شود؛ اما می‌تواند نشانه تغییر رفتار مصرف‌کنندگان و زنگ خطری برای زیرساخت‌ها، محیط زیست و حتی زنجیره تأمین مواد اولیه باشد.
تسلا آغازگر موج؛ چین پیشتاز مطلق
شاید بتوان نقطه شروع این انقلاب برقی را به تسلا نسبت داد. شرکتی که با معرفی خودروهایی مثل Model S و Model 3، نه‌تنها نگاه مردم به خودروهای برقی را تغییر داد، بلکه خودروسازهای سنتی را هم به خط کرد. حالا نه‌تنها تسلا، بلکه غول‌هایی مثل فولکس واگن، BYD، مرسدس بنز، چری، جیلی و فورد هم رقابت تنگاتنگی برای عرضه‌ی مدل‌های جدید و پیشرفته برقی و هیبریدی دارند.
روند فروش جهانی نشان می‌دهد چین پیشتاز این موج است. پس از آن، کشورهای اتحادیه اروپا و سپس ایالات متحده آمریکا در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. بسیاری از کشورهای دیگر جهان هنوز با سهم اندکی در بازار خودروی برقی حضور دارند، اما روند جهانی به سمت رشد است.
اما در این بازار، خودروسازان و واردکنندگان ایرانی هم از سه سال پیش با از سرگیری واردات خودرو به سمت عرضه محصولات برقی، پلاگین هیبریدی و هیبریدی روی آورده‌اند. اصلی‌ترین دلیل سرعت رشد پایین فروش خودروهای برقی در ایران، نبود زیرساخت کافی برای شارژ این خودروها و البته خدمات پس از فروش ضعیف‌تر آنهاست که پیش‌بینی می‌شود با ادامه ورود محصولات برقی و هیبریدی به بازار، زیرساخت مورد نیاز هم به مرور زمان تأمین شود.
در مرکز این رشد، یک تکنولوژی حیاتی، یعنی باتری‌های لیتیومی ایستاده است. این باتری‌ها که عمدتاً از نوع لیتیوم-یون (Li-ion) و لیتیوم‌آهن‌فسفات (LFP) هستند، نقش کلیدی در کارایی خودروهای برقی ایفا می‌کنند.
باتری‌های لیتیوم-یون به دلیل چگالی انرژی بالا و عملکرد بهتر در دماهای مختلف، انتخاب اصلی بسیاری از خودروسازان‌اند. خوشبختانه این نوع باتری‌ها قابل بازیافت هستند و بیش از ۹۰ درصد اجزای آن‌ها، از جمله لیتیوم، نیکل، کبالت و منگنز، قابل استخراج و مصرف مجدد است. این یعنی احتمالاً با مدیریت صحیح، جهان می‌تواند از بحران زیست‌محیطی مرتبط با باتری‌های لیونی جلوگیری کند.
اما وضعیت در مورد باتری‌های LFP کمی متفاوت است. این باتری‌ها گرچه ایمن‌ترند، عمر بیشتری دارند و خطر آتش‌سوزی کمتری دارند، اما به دلیل نبود فلزات گرانبها در آن‌ها، ارزش بازیافتی اقتصادی کمتری دارند. همین موضوع باعث شده که بازیافت آن‌ها با انگیزه‌ی مالی کمتری انجام شود.
با توجه به رشد سرسام‌آور فروش خودروهای برقی، به‌نظر می‌رسد طی سال‌های آینده، جهان با حجم بزرگی از باتری‌های مستعمل مواجه خواهد شد. اگرچه برخی از این باتری‌ها ممکن است در سیستم‌های ذخیره انرژی خانگی یا شبکه‌ای دوباره مورد استفاده قرار بگیرند، اما چالش بازیافت و دفع ایمن آن‌ها به یک دغدغه جدی جهانی تبدیل خواهد شد.
سؤال نهایی این است که آیا زیرساخت‌ها، به اندازه‌ی رشد سریع فروش خودروهای برقی آماده‌اند یا باید منتظر جهنم باتری‌ها بود؟
دیدگاه شما چیست؟