اوردرایو چیست و چه تاثیری بر عملکرد خودرو دارد؟

به گزارش خودرو‌نویس، خودروهایی که از سیستم اووردرایو بهره می برند، در واقع یک دنده اضافی دارند. در بسیاری از خودروهای امروزی، این سیستم در داخل گیربکس اصلی خودرو تعبیه شده و دیگر نیازی به خرید و نصب آن به صورت مجزا روی گیربکس نیست. با وجود این دنده اضافی، خودروی چهاردنده به پنج دنده و پنج دنده به شش دنده تبدیل می شود.

اوردرایو به زبان ساده

اگر بخواهیم این تکنولوژی را به زبان ساده شرح دهیم، باید گفت که مجموعه‏ اوردرایو (Over Drive) یک جعبه دنده‏ ی کمکی به شمار می رود که غالباً از چرخ دنده‏ ای سیاره‏ ای (Planetary) یا خورشیدی (Epicyclic) تشکیل شده و بین جعبه دنده‏ ی اصلی و محور انتقال نیروی خودرو قرار می‏گیرد. این سیستم توسط یک کلید توسط راننده به صورت مکانیکی یا الکتریکی وارد مدار شده و با کاستن از ضریب دنده، دور موتور را به سرعت بالا برده تا بیشترین نیرو و گشتاور در کمترین زمان در دسترس قرار گیرد.این سیستم را نمی‏توان به صورت همیشگی استفاده کرد زیرا عملکرد آن با محدودیت‏هایی همراه است و استفاده‏ی مداوم از آن استهلاک موتور را به سرعت افزایش داده و به جعبه دنده و سایر اجزای انتقال نیرو آسیب وارد می‏کند. بنابراین باید در زمان هایی که ضرورت ایجاب می کند از این سیستم بهره برد.

بنا بر این وقتی گیربکس های استاندارد را در دنده بالا قرار می دهیم نسبت بین دوران میل لنگ و محور خروجی گیربکس یک به یک است.در جاده های سراشیبی و در شرایطی که موتور خودرو قدرت کافی را داشته باشد و سرعت نیز در حد معقولی باشد موتور قادر خواهد بود که اخودرو را با نسبت تبدیل کمتر از واحد نیز به حرکت در آورد. برای این منظور در بعضی از خودروها وسیله ای بنام گیربکس اوردرایو پیش بینی شده است.

گیربکس اوردرایو یا فوق سرعت یک سیستم مکانیکی است که به انتهای گیربکس معمولی یا استاندارد بسته می شود. محور خروجی گیربکس محور ورودی اوردرایو را به حرکت در می آورد. در گیربکس اوردرایو چند وسیله از جمله یک مجموعه دنده سیاره ای وجود دارند که با آنها می توان نسبت تبدیل پایین مثل ۷/۰یا یک را بدست آورد.

نحوه فعالیت اوردرایو

اوردرایو این امکان را فراهم می سازد تا موتور با دور موتور پایین تر، به سرعت بیشتری دست یابد. در واقع با دو برابر ساختن اعمال گیربکس بازده درصدی موتور افزایش یافته و مصرف سوخت کاهش می‌یابد؛ چراکه فعال سازی اوردرایو درست مانند حرکت با دنده سبک‌تر بوده و دور موتور نسبت به حالت استاندارد تقریبا 500 دور(چیزی معادل 20 تا 30 درصد کمتر) پایین‌تر قرار می‌گیرد.

بدین ترتیب از جمله مزایای اوردرایو می‌توان به شتاب‌گیری سریع‌تر در حین حرکت، مصرف سوخت کمتر، پایین‌ آوردن استهلاک پیشرانه به دلیل پایین آوردن دور موتور، صدای کمتر پیشرانه در سرعت های بالا و پایداری خودرو در یک سرعت ثابت اشاره کرد.

در خودرو های دارای اووردرایو شما ابتدا باید به سرعت بالاتر و به نسبت ثابتی برسید؛ سپس دکمه اوردرایو را فشار داده و حالت اوردرایو گیربکس را فعال کنید؛ در این حالت شفت ورودی حدود 0.7 تا 0.8 دور می چرخد، ولی این چرخش در خصوص شفت خروجی یک چرخش است. در این حالت انگار خودرو یک دنده سبک کرده و در ازای نیروی تولیدی کمتر، سرعت بیشتری نسبت به حالت بدون اووردرایو طی می‌شود.

آیا اوردرایو افزایش سرعت نهایی را تضمین می‌کند؟

استفاده از اوردرایو به خودی خود موجب تضمین سرعت حداکثر نخواهد بود. با افزایش سرعت اتومبیل مقاومت باد به سرعت زیاد می شود. در سرعت های خیلی زیاد مقاومت ناشی از باد را می توان با اثر بازدارندگی در یک سربالایی شیب تند قابل قیاس دانست. در این موقع است که دیگر نمی توان دنده بالا یا اوردرایو را یک امتیاز محسوب آورد و بایستی برای کار صحیح موتور اتومبیل را به یک دنده پایین‌تر منتقل کرد یا اینکه اوردرایو را غیر فعل کرد.

ضریب نهایی گیربکس بیشتر خودروها یا همان نسبت بین دوران میل لنگ و محور خروجی گیربکس، یک به یک است. در جاده‌های سرازیری در صورتی که پیشرانه اتومبیل قدرت کافی داشته باشد و شدت وزش باد از رو به رو زیاد نباشد و سرعت نیز در حد معقولی باشد، موتور قادر خواهد بود که اتومبیل را با نسبت تبدیل کمتر از یک به یک نیز پیش ببرد. برای همین منظور است که سیستم اوردرایو طراحی شده تا در چنین مسیرهایی که با فعال کردن آن از استهلاک موتور و مصرف سوخت تا حدی کاسته شود.

فعال کردن اوردرایو چه تغییراتی ایجاد می کند؟

در این حالت دور موتور پایین آمده ولی سرعت ثابت خواهد بود و کمی نیز شتاب گیری در سرعت های بالا سریع‌تر می شود. برای مثال در دنده سبک ۵ اگر شما با ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت و دور موتور ۳ هزار دور بر دقیقه در حال حرکت باشید زمانی که اوردرایو را فعال می‌کنید، همان سرعت ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت و یا بیشتر را خواهید داشت، با این تفاوت که دور موتور خودرو حدود 500 دور بر دقیقه کاهش یافته و به جای 3000، روی 2500 قرار می‌گیرد. به همین دلیل مصرف سوخت، استهلاک، صدای موتور و شتابگیری ثانویه بهتری را در این حالت تجربه خواهید کرد.

مزایای اوردرایو

با این حال قطعا این سیستم با مزایای ویژه ای همراه است . یکی از مهمترین مزایای مهم اوردرایو در آن است که با استفاده از آن می توان با ثابت نگهداشتن سرعت خودرو دوران موتور آن را تا حدود ۳۰ درصد تنزل داد طبعا کاهش دوران موتور مصرف بنزین را پایین آورده و عمر آنرا افزایش می دهد. اوردرایو با توجه به درستی عواملی که به آن اشاره می کنیم و نتیجه رضایت بخشی را در عملکرد خودرو به همراه خواهد داشت.

این سیستم در زمان هایی کاربرد دارد که موتور خودرو قدرت کافی را داشته باشد، سرعت اتومبیل در حد کافی باشد و جاده تقریبا مسطح یا سرازیر باشد. البته استفاده از اوردرایو به خودی خود موجب تضمین سرعت حداکثر نخواهد بود. با افزایش سرعت خودرو مقاومت باد به سرعت زیاد می شود. در سرعت های خیلی زیاد مقاومت ناشی از باد را می توان با اثر بازدارندگی در یک سربالایی شیب تند قابل قیاس دانست. در این موقع است که دیگر نمی توان دنده بالا یا اوردرایو را یک امتیاز محسوب آورد و بایستی برای کار صحیح موتور خودرو را به یک دنده پایین تر منتقل ساخت.